Μέσα από το βελτιωμένο «Στέγαση και Εργασία» για τρία χρόνια το υπουργείο θα πληρώνει ενοίκιο, λογαριασμούς ΔΕΚΟ, δαπάνες οικοσκευής, επισκευές και ενεργειακά πιστοποιητικά
Σε μία από τις βασικές προτεραιότητες της κυβέρνησης, την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος, στάθηκε σε συνέντευξή της στην «Political» η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Σοφία Ζαχαράκη. «Ο βαθμός στήριξης των νέων ζευγαριών, της οικογένειας με παιδιά, η ενημέρωση για θέματα που σχετίζονται με τη γονιμότητα, η φροντίδα των μεγαλύτερων, ώστε να παραμένουν ενεργοί, θα καθορίσουν πόσο μπορούμε να
βάλουμε ένα φρένο στο δημογραφικό πρόβλημα. Αυτός είναι ένας ρεαλιστικός στόχος, αν προχωρήσουμε συντεταγμένα στην εφαρμογή των πολιτικών που εντάσσονται στο Εθνικό Σχέδιο αλλά και στις προσαρμογές που θα απαιτηθούν στην πορεία», υποστήριξε η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής, ενώ αναφέρθηκε και στα μέτρα της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση του Στεγαστικού.
Αναφερόμαστε όλοι με αγωνία στο μείζον πρόβλημα του Δημογραφικού και η πλειονότητα πιστεύει πως είναι σχεδόν αποκλειστικά θέμα χρημάτων που διαθέτει το κράτος για τα επιδόματα και τη στήριξη των νέων ζευγαριών και της οικογένειας. Τι δείχνει η εμπειρία σας μέσα από την κατάρτιση του Εθνικού Σχεδίου για το Δημογραφικό;
Θα έλεγα ότι η διεθνής εμπειρία δείχνει ακριβώς το αντίθετο. Η μείωση των γεννήσεων, η πληθυσμιακή συρρίκνωση, δεν σχετίζονται αποκλειστικά ή στον μεγαλύτερο βαθμό με τις οικονομικές δυνατότητες μιας χώρας και μιας κοινωνίας. Εάν ίσχυε αυτό, η Δανία, η Σουηδία, η Ελβετία, η Ιταλία, χώρες με ανθηρές οικονομίες και στιβαρό κοινωνικό κράτος, δεν θα είχαν ποσοστά γεννήσεων ελάχιστα καλύτερα από τα δικά μας. Αν δείτε τον σχετικό πίνακα της Παγκόσμιας Τράπεζας, θα διαπιστώσετε ότι το Δημογραφικό είναι πρόβλημα των σύγχρονων δυτικών κοινωνιών, ενώ αντίθετα, πχ, στην Αφρική είναι εντελώς αντεστραμμένο. Βεβαίως το ευρύτερο πλαίσιο, δηλαδή ο βαθμός στήριξης των νέων ζευγαριών, της οικογένειας με παιδιά, η ενημέρωση για θέματα που σχετίζονται με τη γονιμότητα, η φροντίδα των μεγαλύτερων, ώστε να παραμένουν ενεργοί, θα καθορίσουν πόσο μπορούμε να βάλουμε ένα φρένο. Αυτός είναι ένας ρεαλιστικός στόχος, αν προχωρήσουμε συντεταγμένα στην εφαρμογή των πολιτικών που εντάσσονται στο Εθνικό Σχέδιο αλλά και στις προσαρμογές που θα απαιτηθούν στην πορεία. Για τον λόγο αυτό θα συγκροτηθεί το Παρατηρητήριο για την Εφαρμογή, γιατί όπως όλοι ξέρουμε δεν αρκεί η εξαγγελία των 5 αξόνων, των 20 στόχων και των 100+ δράσεων. Το κρίσιμο είναι η υλοποίηση.
Άρα, λύση του Δημογραφικού δεν περιμένουμε με το Σχέδιο αυτό;
Όποιος μιλήσει για λύση, θα λέει ψέματα στους πολίτες. Δεν μπορεί να αναστραφεί αυτομάτως μια κατάσταση που εξελίσσεται εδώ και δεκαετίες και διαμορφώνεται από πολλούς παράγοντες. Ομολογουμένως αργήσαμε ως χώρα να κινητοποιηθούμε με τέτοια ένταση που το κάνουμε τώρα. Η μείωση που βλέπουμε στις γεννήσεις δυστυχώς θα συνεχιστεί. Γιατί; Διότι ξέρουμε πόσες γυναίκες είναι σήμερα σε αναπαραγωγική ηλικία. Τα τελευταία πέντε χρόνια -και δεν μετράω από την προηγούμενη απογραφή του 2011 μέχρι την απογραφή του 2021- οι γυναίκες στην ηλικία των 20 έως 40 ετών, δηλαδή στην αναπαραγωγική ηλικία, είναι 150.000 λιγότερες. Υπάρχουν τα σκληρά δεδομένα, τα οποία δεν μας επιτρέπουν να είμαστε αφελείς, όμως υπάρχει και η ανάγκη να αισιοδοξούμε. Με μέτρο και σχέδιο.
Οι μεγάλοι στόχοι συνήθως κάνουν τους ανθρώπους να αισθάνονται ότι δεν «αφορούν» τις ζωές τους. Πώς στηρίζονται σήμερα στη χώρα μας οι νέοι άνθρωποι που θέλουν να αποκτήσουν οικογένεια; Γιατί υπάρχουν και αυτοί στον αντίποδα όσων έχουν κάνει διαφορετική επιλογή.
Θα συμφωνήσω μαζί σας ότι ο άνθρωπος κρίνει τα μεγάλα από τα μικρά που συνθέτουν τη ζωή του, την καθημερινότητά του, το πώς ζει η οικογένειά του. Θα σας πω τι προσθέσαμε εμείς ως κυβέρνηση από το 2019 ως προς τις δυνατότητες των νέων που θέλουν να κάνουν οικογένεια. Επίδομα γέννας. Ήταν το πρώτο υψηλού συμβολισμού, και όχι μόνο, μέτρο που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός το 2019. Από τα 2.000 ευρώ το αρχικό οριζόντιο επίδομα έχουμε φτάσει σήμερα κλιμακωτά από τα 2.400 έως τα 3.500 ευρώ ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών. Το επίδομα μητρότητας που λάμβαναν μόνο οι δημόσιοι υπάλληλοι επεκτάθηκε και στον ιδιωτικό τομέα, στις αυτοαπασχολούμενες, στις αγρότισσες. Αντιλαμβάνεστε πόσο σημαντικό μέτρο είναι αυτό. Επιφέρει και δικαιοσύνη που δεν υπήρχε, αλλά προσφέρει ουσιαστική προστασία της μητρότητας εκεί που υπήρχε η μεγαλύτερη ανάγκη.
Αυξήθηκαν οι άδειες μητρότητας και δόθηκε η δυνατότητα στους μπαμπάδες να τις αξιοποιούν για να φροντίσουν τα μωρά, ώστε και οι γυναίκες να μπορούν να επιστρέψουν νωρίτερα εάν το επιθυμούν ή πρέπει στην εργασία τους. Δημιουργήσαμε το πρόγραμμα «Νταντάδες της Γειτονιάς» που επιτρέπει στους νέους γονείς να έχουν εξατομικευμένη βοήθεια για τη φροντίδα του μωρού στο σπίτι. Από τις πρώτες μέρες γέννησης του μωρού. Τις προσεχείς μέρες ολοκληρώνεται το πιλοτικό πρόγραμμα και μετά από μια «γέφυρα» που θα δια-
σφαλίσει την ομαλή εξέλιξή του, θα περάσουμε από το νέο έτος στην πανελλαδική εφαρμογή του. Στην πιλοτική εφαρμογή είδαμε ότι το πρόγραμμα αγκαλιάστηκε από γονείς και επιμελητές. Έχουμε διπλάσιο αριθμό «Νταντάδων» και ωφελούμενων από τον προβλεπόμενο.
Η βελτίωση των όρων παροχής φροντίδας και δεξιοτήτων στα βρεφάκια και παιδάκια 0-4 ετών είναι από τις βασικές παραμέτρους στήριξης των οικογενειών. Στο υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας σχεδιάζουμε ένα πιλοτικό πρόγραμμα επέκτασης ωραρίου σε κάποιους δημοτικούς βρεφονηπιακούς σταθμούς, ώστε να μπορέσουμε να δοκιμάσουμε το μέτρο σε κάποιες περιοχές, από το 2026 και μετά. Αντί, δηλαδή, τα παιδάκια να φεύγουν στις δύο, να μπορεί να μένουν ίσως και μέχρι τις τέσσερις το απόγευμα.
Αποφασιστική στήριξη στο εισόδημα της οικογένειας και σημαντική βοήθεια στους γονείς μικρών παιδιών είναι τα vouchers για τους βρεφονηπιακούς σταθμούς. Φέτος διατέθηκε ένα κονδύλι ύψους 380 εκατ. ευρώ. Το μεγαλύτερο από ποτέ. Δεν το λέω με αυταρέσκεια αλλά για να υπάρχει μια αίσθηση για τα χρήματα που διαθέτει κάθε φορά το κράτος. Του χρόνου νομίζω ότι θα είμαστε σε θέση να καλύψουμε περισσότερα παιδιά και στους σταθμούς και στα ΚΔΑΠ και στα ΚΔΑΠ ΑμεΑ. Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης προβλέπει και θα νομοθετήσουμε πως όταν μια ιδιωτική εταιρεία δίνει voucher για βρεφονηπιακό σταθμό σε εργαζόμενο υπάρχει φοροαπαλλαγή. ΄Η όταν οι εταιρείες δίνουν μπόνους για την απόκτηση παιδιού. Καταργούμε τη φορολογία 15% στα συμβόλαια υγείας για παιδιά έως 18 ετών.
Σας απαρίθμησα ήδη μια σειρά μέτρων. Εννοείται ότι είναι πολύ περισσότερα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η στήριξη των οικογενειών με παιδιά γίνεται και μέσα από τα επιδόματα, αλλά στη δική μας αντίληψη όλο το άλλο πλαίσιο είναι ουσιαστικότερο και παράγει περισσότερη ασφάλεια. Όλοι ξέρουμε ότι εξίσου σημαντικό με
το εισόδημα που μπαίνει σε μια οικογένεια είναι το ποσό που διαθέτει για την κάλυψη των αναγκών της.
Το Στεγαστικό θεωρείται δίδυμο πρόβλημα του Δημογραφικού, αλλά και αυτόνομα αν το δει κάποιος, είναι πολύ βαρύ κοινωνικό πρόβλημα. Όποιος δεν μπορεί ούτε καν να μπει στη διαδικασία αγοράς σπιτιού έστω και με τους ευνοϊκούς όρους που προσφέρει το επιτυχημένο «Σπίτι μου», τι κάνει στην Ελλάδα του 2024;
Θα σας πω τι έχουμε κάνει και τι κάνουμε ως κυβέρνηση και ως υπουργείο για όλους αυτούς τους ανθρώπους που σωστά βγάζετε από την εξίσωση της αγοράς σπιτιού. Όλοι όσοι είναι σε επισφάλεια στέγης μπήκαν σε απόλυτη προτεραιότητα σε μια σειρά από στεγαστικά προγράμματα που υλοποιούμε. Μιλάμε για δικαιούχους του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, ανέργους, άπορους ηλικιωμένους, μονογονεϊκές, πολύτεκνες και τρίτεκνες οικογένειες, άτομα με αναπηρία, αστέγους, γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής βίας, συμπολίτες μας που βρίσκονται σε προγράμματα απεξάρτησης, νοικοκυριά και άτομα που κινδυνεύουν να χάσουν το σπίτι τους, όσους φιλοξενούνται προσωρινά σε φίλους και συγγενείς αλλά και όσους διαμένουν σε σπίτια που τους έχει διαθέσει το κράτος. Ορισμένα προγράμματα εκτός από στέγη διασφαλίζουν ψυχοκοινωνική στήριξη, επιδοτούμενη εργασία.
Μέσα, πχ, από το βελτιωμένο «Στέγαση και Εργασία» για τρία χρόνια το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας θα πληρώνει το ενοίκιο, λογαριασμούς ΔΕΚΟ, δαπάνες οικοσκευής, ενώ προσθέσαμε και δαπάνες για επισκευές και ενεργειακά πιστοποιητικά. Αν μετά τα τρία χρόνια ο ωφελούμενος κρατήσει το σπίτι, θα μπορεί να λαμβάνει πλέον το επίδομα ενοικίου για έναν συν έναν χρόνο. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα επιδοτεί παράλληλα για έναν χρόνο την εργασία σε επιχειρήσεις ή εργοδότες με καταβολή του κατώτατου μισθού και τις ασφαλιστικές εισφορές εργαζόμενου και εργοδότη. Σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη και σε συνεργασία με τους δύο δήμους προχωράμε με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης σε ανακαινίσεις σπιτιών που θα δοθούν σε ευάλωτα νοικοκυριά. Πρόκειται για 70 στην Αθήνα, όπου αναμένεται σύντομα να βγει η πρόσκληση προς τους ιδιοκτήτες, και 30 στη Θεσσαλονίκη. Στη Θεσσαλονίκη μάλιστα είναι δημόσια ακίνητα και η διαδικασία της ανακαίνισης γίνεται κεντρικά.
Υπάρχει επίσης το πρόγραμμα «Κάλυψη» που απευθύνεται σε νέους ανθρώπους ηλικίας 25 έως 39 ετών, οι οποίοι περιλαμβάνονται στους δικαιούχους του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος. Με προτεραιότητα σε μονογονεϊκές, τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες. Από τον Ιούνιο έως και τον Σεπτέμβριο έχουν εγκατασταθεί σε σπίτια 190 οικογένειες με 411 μέλη, εκ των οποίων τα 176 είναι παιδάκια. Στο πρόγραμμα έχουν ήδη ενταχθεί 300 ακίνητα.
Υπάρχουν δίπλα μας άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας που χρειάζονται ενίσχυση ως προς το κόστος στέγασης. Αυτή τη στιγμή παρέχουμε επίδομα στέγασης σε 593 ανασφάλιστους, άτομα ή ζευγάρια που έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος, με καθόλου ή πολύ χαμηλό εισόδημα. Επίσης ο κόσμος ίσως δεν γνωρίζει ότι το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας πληρώνει σχεδόν 400 εκατ. ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό, δηλαδή χρήματα των Ελλήνων φορολογουμένων, για το επίδομα στέγης το οποίο είναι ένα από τα βασικότερα προνοιακά επιδόματα. Το 2023 πήραν επίδομα στέγης κατά μέσο όρο 264.531 νοικοκυριά. Φέτος τον Σεπτέμβριο πληρώθηκε σε 223.559 δικαιούχους ποσό 27 εκατ. ευρώ. Δεν ισχυριζόμαστε σε καμία περίπτωση ότι λύνουμε το
πρόβλημα της επισφάλειας στέγης για όλους, αλλά είμαστε δίπλα σε εκείνους με τις μεγαλύτερες ανάγκες.
