Οι κλιματικές αλλαγές και τα περιβαλλοντικά προβλήματα εν γένει αποτελούν πλέον πρώτη προτεραιότητα, όχι μόνο για περιβαλλοντικές οργανώσεις, αλλά και για πολλούς νέους ψηφοφόρους. Άρα, κάθε πολιτικός θα χρειαστεί να διεξάγει και μια προεκλογική καμπάνια τού τύπου «νοιάζομαι για το περιβάλλον».
Με πληθυσμό άνω των 2 δισεκατομμυρίων παγκοσμίως, η γενιά Z είναι σήμερα η μεγαλύτερη πληθυσμιακή γενιά στον κόσμο. Τα μέλη που την απαρτίζουν, δηλαδή τα άτομα που γεννήθηκαν μεταξύ 1997 και 2012, διαμορφώνουν το δικό τους κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό προφίλ, αγαπούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και νοιάζονται ιδιαίτερα για τα περιβαλλοντικά ζητήματα, ενώ περιμένουν από τους πολιτικούς να κάνουν το ίδιο.
Το «νοιάζομαι για το περιβάλλον» από μόνο του δεν λέει πολλά, εκτός κι αν απλώς στοχεύετε να δημιουργήσετε «περιβαλλοντική συνείδηση» στους εκλογείς, αλλά και σε αυτή την περίπτωση παραμένει προβληματικό. Για κάποιους, η λέξη «περιβάλλον» έχει παγκόσμια σημασία, ενώ για άλλους τοπική και συγκεκριμένη. Μπορεί να ενταχθεί σε πολλά διαφορετικά πλαίσια, καθένα από τα οποία διαφέρει από τα υπόλοιπα. Έτσι, αν εσείς χρησιμοποίησε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο και το κοινό σας ένα άλλο, δεν θα επικοινωνήσετε ποτέ. Η επικοινωνία σας θα γίνει ακόμη πιο δύσκολη, αν μιλήσετε για επιλογή, προτεραιότητες ή ανταλλαγές.
Ακολουθούν τρεις τρόποι για να διεξάγετε μια περιβαλλοντική καμπάνια, για καθεμία από τρεις ομάδες: τους «νοικοκυραίους», τους «μοδάτους» (fashion victims) και τους «πρωτοπόρους».
Μια περιβαλλοντική καμπάνια για τους «νοικοκυραίους»:
Οι «νοικοκυραίοι» ακολουθούν τις παραδόσεις και σκέφτονται τοπικά, τους αρέσει να πιστεύουν ότι το παρελθόν είναι καλύτερο από το παρόν και θέλουν να υπερασπιστούν την ταυτότητά τους και το ότι ανήκουν κάπου. Δεν τους αρέσει η αλλαγή και δυσπιστούν απέναντι σε οτιδήποτε άγνωστο ή ξένο. Δίνουν έμφαση στην οικογένεια και προτιμούν πρόσωπα που τους είναι γνώριμα και οικεία. Δεν δραστηριοποιούνται εύκολα και αναζητούν ισχυρούς ηγέτες. Μεγαλύτερη απήχηση για τους νοικοκυραίους θα έχει μία περιβαλλοντική καμπάνια τού τύπου «σκέφτομαι τοπικά και δρω τοπικά». Πότε μην επιχειρήσετε να τους πείτε «σκέφτομαι τοπικά και δρω παγκοσμίως»!
Μια περιβαλλοντική καμπάνια για τους «μοδάτους» (fashion victims):
Πότε μην επιχειρήσετε να τους πείτε τι να κάνουν. Θέλουν να ξεχωρίσουν. Να είναι πάντα μέσα στη μόδα. Ακόμη και η ίδια η λέξη «περιβάλλον» μπορεί να σημαίνει για αυτούς πολιτική αντιπαράθεση την οποία θέλουν να αποφύγουν και όχι το φυσικό περιβάλλον. Προτιμήστε τη λέξη «πράσινο». Θα νοιαστούν για το περιβάλλον μιλώντας για την τελευταία λέξη της τεχνολογίας, όπως φωταβολταϊκά πάνελ, ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα ή ρούχα από οργανικό βαμβάκι. Η συμμετοχή διάσημων προσώπων, η διασκέδασή τους, η κοινωνική απήχηση και η ευκαιρία να επιδείξουν τις ικανότητές τους και την επιτυχία τους αποτελούν για αυτούς πλεονεκτήματα.
Μια περιβαλλοντική καμπάνια για τους «πρωτοπόρους»:
Αυτοί αποτελούν τους γνωστούς χαρακτηριστικούς οικολόγους. Πρώτοι αυτοί ασχολήθηκαν με κάθε λογής «πράσινα» προβλήματα. Πιστεύουν στο «σκέφτομαι τοπικά και δρώ παγκόσμια», με γνώμονα την ηθική και την προσωπική ευθύνη. Συχνά κάνουν το λάθος να νομίσουν ότι, για να φέρουν την αλλαγή, πρέπει να κάνουν τους άλλους να σκεφτούν όπως οι ίδιοι, πράγμα ακατόρθωτο. Ως πολιτικοί μπορεί να διαπιστώσετε ότι περιστοιχίζεστε από πολλούς τέτοιους ανθρώπους σε κυβερνητικές υπηρεσίες, αλλά και ότι παραέξω κυριαρχούν οι «νοικοκυραίοι» και οι «μοδάτοι». Οι «πρωτοπόροι» έχουν ήδη οικολογική συνείδηση ως επί το πλείστον.
Άρα, για να τους τραβήξετε επωφελώς σε μια περιβαλλοντική καμπάνια, πρέπει να είσαι σαφείς ως προς τις δράσεις και την έκβασή της. Για τους «πρωτοπόρους», το περιβάλλον συμβολίζεται από τον πλανήτη και περιλαμβάνει πλήθος πραγμάτων. Η καμπάνια θέλουν να έχει ενδιαφέρον, με στόχο να κάνει τα «πιστεύω» τους πράξεις.
Επιλέξτε συγκεκριμένο κοινό για την καμπάνια σας –όλες οι επιλογές μπορούν να έχουν το ίδιο περιβαλλοντολογικό αποτέλεσμα–, όμως μην επιχειρήσετε να «πουλήσετε» σε όλες τις ομάδες τον ίδιο στόχο. Ακόμη και αν συμφωνούν, θα διαφωνήσουν ως προς τα μέσα επίτευξής του. Συμβουλευτείτε τους ειδικούς της επικοινωνίας για καλύτερα αποτελέσματα.
του Θανάση Παπαμιχαήλ
Επικοινωνιολόγος, συγγραφέας Οδηγών Πολιτικής Αυτοβελτίωσης (Σ.Ο.Π.Α.)