«Μόνο ένα δημοκρατικό κοινωνικοπολιτικό μέτωπο των προοδευτικών δυνάμεων είναι σε θέση να στήσει ένα ανταγωνιστικό εκλογικό σχήμα στη Δεξιά», δηλώνει στην «Pοlitical» ο Διονύσης Τεμπονέρας, πρώην μέλος της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Προσθέτει, δε, πως «ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στη σημερινή του μορφή έχει εξαντλήσει τα ιστορικά και πολιτικά του όρια», μπορεί ωστόσο να δράσει «ως καταλύτης συγκρότησης ενός μεγάλου κοινωνικοπολιτικού μετώπου». Υποστηρίζει πως ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ «δεν κατόρθωσε ποτέ να γίνει ένα μαζικό, λαϊκό κόμμα της Αριστεράς με όρους κοινωνικής διασύνδεσης», παρά τη «θετική συνεισφορά του να κρατηθεί η χώρα και η κοινωνία όρθια κατά τη μνημονιακή περίοδο», ενώ η «εκλογή Κασσελάκη ήταν το σύμπτωμα της κομματική κρίσης και όχι η αιτία της». Θεωρεί πως, στη σημερινή συγκυρία, «κανένα κόμμα του προοδευτικού χώρου μόνο του δεν μπορεί να ανατρέψει την υφιστάμενη κατάσταση» και κρίνει ότι «ο διαγκωνισμός για τη δεύτερη και τρίτη θέση, γύρω από τη ζώνη του 15%», καθώς και «ο συνωστισμός για άλλους στη ζώνη του 5%-7% ευνοεί μόνο τη Δεξιά και τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές».
Έχετε εκφράσει την άποψη πως ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ «έχει τελειώσει – έχει κλείσει τον ιστορικό κύκλο του». Γιατί; Μήπως είναι υπερβολική αυτή η άποψη;
Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ έκλεισε έναν ιστορικό κύκλο με την αποχώρηση του Αλέξη Τσίπρα από την ηγεσία του κόμματος το καλοκαίρι του 2023. Συγκροτήθηκε το 2013 ως άθροισμα 13 διαφορετικών συλλογικοτήτων και κομμάτων και μετεξελίχθηκε σε ενιαίο κόμμα λίγο αργότερα. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στηρίχθηκε στην κοινωνική κίνηση της περιόδου 2008-2014 και κατόρθωσε το 2015 να αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας. Είχε θετική συνεισφορά στο να κρατηθεί η χώρα και η κοινωνία όρθια κατά τη διάρκεια της μνημονιακής περιόδου, προφανώς με αρκετά λάθη και παραλείψεις, εντούτοις δεν κατόρθωσε ποτέ να γίνει ένα μαζικό, λαϊκό κόμμα της Αριστεράς με όρους κοινωνικής διασύνδεσης. Από το 2019 και μετά, όταν βρέθηκε στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, δεν κατόρθωσε να αρθρώσει ένα ολοκληρωμένο εναλλακτικό κυβερνητικό σχέδιο, ενώ από την πανδημία και μετά, μένει μακριά από τις κοινωνικές διεργασίες.
Φυσιολογικά ηττάται με συντριπτική διαφορά το 2023 και έκτοτε έρχονται στην επιφάνεια όλες οι παθογένειες του παρελθόντος, με αποκορύφωμα την «εκλογή Κασσελάκη» που ήταν το σύμπτωμα της κομματική κρίσης και όχι η αιτία της. Το ότι κλείνει ένας ιστορικός κύκλος δεν σημαίνει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ παύει και να είναι χρήσιμος στην κοινωνία. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει ως καταλύτης συγκρότησης ενός μεγάλου κοινωνικοπολιτικού μετώπου μαζί με άλλες αριστερές και προοδευτικές δυνάμεις μέσα από προγραμματικές συγκλίσεις και με στόχο την αριστερή εναλλακτική διακυβέρνηση του τόπου. Άρα ναι, ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στη σημερινή του μορφή έχει εξαντλήσει τα ιστορικά και πολιτικά του όρια.
Οι πρώην σύντροφοί σας, τόσο εκείνοι που έμειναν στον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ όσο και εκείνοι που ακολουθούν τον Στέφανο Κασσελάκη, ακόμα και το ΠΑΣΟΚ, δεν θα μπορούσαν να καλύψουν μεμονωμένα το κενό αντιπολίτευσης ή να αναλάβουν ρόλο πολιτικού πρωταγωνιστή;
Αποδεικνύεται από τις μετρήσεις αλλά και στην πράξη ότι κανένα κόμμα του προοδευτικού χώρου σήμερα μόνο του δεν μπορεί να ανατρέψει την υφιστάμενη κατάσταση. Ο διαγκωνισμός για τη δεύτερη και τρίτη θέση, γύρω από τη ζώνη του 15%(οι «εκτιμήσεις» ψήφου σε συνθήκες ρευστοποιημένου πολιτικού περιβάλλοντος δεν είναι ασφαλείς) και ο συνωστισμός για άλλους στη ζώνη του 5%-7% ευνοεί μόνο τη Δεξιά και τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Μόνο ένα δημοκρατικό κοινωνικοπολιτικό μέτωπο των προοδευτικών δυνάμεων είναι σε θέση να στήσει ένα ανταγωνιστικό εκλογικό σχήμα στη Δεξιά. Η διέξοδος περνάει μέσα από την προγραμματική σύγκλιση των προοδευτικών δυνάμεων στα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πολίτες.
Πώς θα μπορούσαν οι κατακερματισμένες δυνάμεις της Κεντροαριστεράς να συγκλίνουν σε μια προγραμματική ανασύνθεση και σε μια πειστική εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης;
Χρειάζεται πράγματι ένας οδικός χάρτης για να επιτευχθεί ο στόχος. Μαζί με άλλους συντρόφους μου, χωρίς να διεκδικούμε το αλάθητο, έχουμε κάνει μια σχετική πρόταση:
1.Πρέπει να καταστεί κοινή παραδοχή ότι κανείς μόνος του δεν μπορεί και χρειάζονται όλοι.
2. Χρειάζεται συγκρότηση άτυπου συντονιστικού οργάνου με τη συμμετοχή κομμάτων, κινημάτων, συνδικάτων και παραγωγικών φορέων.
3. Μοναδικό στόχο θα έχει τη διαμόρφωση κοινά αποδεκτής προγραμματικής πρότασης. Δεν αναφέρεται σε ιδεολογικά πολιτικά και οργανωτικά θέματα που αφορούν τα κόμματα.
4. Διαμορφώνει αντίστοιχα παραρτήματα σε κάθε περιφέρεια της χώρας.
5. Τα κόμματα του αριστερού και προοδευτικού χώρου διατηρούν στο ακέραιο την ιδεολογική, πολιτική και οργανωτική τους αυτοτέλεια και τη θεσμική τους συγκρότηση με τα αντίστοιχα όργανα.
6. Προϋπόθεση για τη συμμετοχή όσων το επιλέξουν είναι ο αντινεοφιλελεύθερος προσανατολισμός και ο μονομέτωπος αντιδεξιός αγώνας.
Η Κεντροαριστερά κάπου χάνεται σε ατέρμονες πολιτικές-φιλοσοφικές συζητήσεις και ο χρόνος μετράει αντίστροφα, καθώς γίνεται λόγος ακόμα και για πρόωρες εκλογές. Μήπως σας προλάβουν οι εξελίξεις με αιφνιδιαστικές κάλπες ή ακόμα και με ανασύνθεση της Κεντροδεξιάς;
Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας θερίζει τους καρπούς των νεοφιλελεύθερων πολιτικών της και έρχεται αντιμέτωπη με τα αδιέξοδα που δημιουργεί. Η μεγάλη κρίση στην οικονομία και οι εξελίξεις στα εθνικά θέματαδεν αποκλείεται να οδηγήσουν τη ΝΔ σε προκήρυξη πρόωρων εκλογών,ακόμα και μέσα στο 2025. Από πουθενά δεν προκύπτει ότι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο μπορεί να προκύψει αυτοδύναμη προοδευτική λύση. Μοιραία λοιπόν, το ζήτημα των συνεργασιών είναι στο τραπέζι. Όσο πιο γρήγορα ανοίξει ο διάλογος των αριστερών και προοδευτικών δυνάμεων, τόσο πιο πολλές θα είναι ο πιθανότητες να υπάρξει πολιτική πρόταση, μακριά από καχυποψίες, εκβιασμούς και προσωπικές συμφωνίες κάτω από το τραπέζι. Χρειαζόμαστε σύνθεση και πρόσθεση δυνάμεων σε ένα τοπίο το οποίο το επιχειρηματικό-μιντιακό σύστημα θέλει κατακερματισμένο για να μπορεί πιο εύκολα να επιτυγχάνει τους σχεδιασμούς του. Αυτός είναι και ο λόγος που διάφορα «κέντρα» πολεμούν με μανία μια τέτοια συνθετική προοπτική.
Ο Αλέξης Τσίπρας, ως εμβληματική προσωπικότητα στην Κεντροαριστερά,θα μπορούσε να διαδραματίσει κάποιο ρόλο σε προοδευτική διακυβέρνηση;
Ο Αλέξης Τσίπρας επέλεξε να αποχωρήσει από την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ πριν από 1,5 χρόνο για να διευκολύνει τις διεργασίες ανασύνταξης του κόμματος. Υποστήριζα τότε και εξακολουθώ να υποστηρίζω ότι το σημαίνον δεν είναι τα πρόσωπα, αλλά το πολιτικό σχέδιο. Στη συνέχεια θα προκύψουν και τα πρόσωπα που μπορούν να το υπηρετήσουν. Ας μην περιμένουμε «μεσσίες»που δια της αναθέσεως θα μας λύσουν τα προβλήματα. Πρώτα πρέπει να«μιλήσει» η κοινωνία και τα κόμματα ως πολιτική πρωτοπορία να έρθουν να εκφράσουν την κοινωνική αγωνία. Οι «ηγέτες» δεν γεννιούνται, ξεπηδούν μέσα από τα κινήματα. Πέρα από πρόσωπα, χρειάζεται ιδεολογική,προγραμματική και οργανωτική δουλειά για να προχωρήσει η μεγάλη αυτή υπόθεση και εκεί δεν έχουμε την πολυτέλεια να υστερήσουμε, βλέποντας και την ακροδεξιά να φουντώνει σε όλη την Ευρώπη. Έχουμε δημοκρατική ευθύνη να απαντήσουμε σε κατεύθυνση προοδευτική.
