Το Εργαστήριο Φιλοσοφικής Συμβουλευτικής και Αυτογνωσίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, στο πλαίσιο του ανοίγματος της ακαδημαϊκής κοινότητας προς την ελληνική κοινωνία, αποφάσισε την πραγματοποίηση τυχαιοποιημένης μελέτης σ’ ένα ευρύ δείγμα συμπολιτών μας, με θέμα τη στάση των Ελλήνων απέναντι σ’ έναν θεσμό, τη Διαθήκη Βούλησης (Living Will), ο οποίος έχει καθιερωθεί σε πολλές χώρες του εξωτερικού. Για τον λόγο αυτόν οργανώνει διοργανώνει ημερίδα, με τίτλο «Διαθήκη Βούλησης (Living Will)» τη Δευτέρα 9 Δεκεμβρίου, 18:30-21:30 στο αμφιθέατρο «Άλκης Αργυριάδης» στο Κεντρικό Κτίριο ΕΚΠΑ, Πανεπιστημίου 30, Αθήνα. Επιστημονικός υπεύθυνος της εκδήλωσης είναι ο καθηγητής του Τμήματος Φιλοσοφίας, κ. Παναγιώτης Πανταζάκος.
O θεσμός της Διαθήκης Βούλησης δεν έχει καμία απολύτως εννοιολογική, ιατρική και νομική συνάφεια με άλλες πρακτικές, όπως η Ευθανασία (Ολλανδία, 2022). Η Διαθήκη Βούλησης αφορά την αυτονομία και το δικαίωμα μας να συμμετέχουμε οι ίδιοι στη λήψη των ιατρικών παρεμβάσεων /θεραπειών, που μας αφορούν στο τέλος της ζωή μας και δεν έχουμε δυνατότητα επικοινωνίας (κωματώδη κατάσταση). Η Διαθήκη Βούλησης προσδιορίζει εγγράφως τα όρια της αυτονομίας, της αξιοπρέπειας και του σεβασμού του πάσχοντος συνανθρώπου μας.
Στη χώρα μας, ο νόμος από τη μια μεριά μάς αναγνωρίζει το δικαίωμα, όσοι από μας το επιθυμούμε, να δηλώνουμε εγγράφως, αν θέλουμε να γίνουμε δωρητές οργάνων σώματος ή όχι, και η απόφαση μας να γίνεται σεβαστή, ενώ είμαστε εγκεφαλικά νεκροί (Ν. 3984/2011), ενώ μας στερεί το δικαίωμα να δηλώνουμε εγγράφως –κι ενόσω είμαστε υγιείς και δικαιοπρακτικά ικανοί– την ελεύθερη βούληση μας για τη θεραπεία που θέλουμε ή δεν θέλουμε να λάβουμε στο τέλος της ζωής μας.
Η Σύμβαση του Οβιέδο (1997), ο νόμος 3418/2005, ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διασφαλίζουν το δικαίωμα του ασθενούς για την ενημερωμένη συναίνεση, ώστε να υποστηρίζεται η αυτονομία του, να γίνεται σεβαστή η ελεύθερη βούληση και η ηθική του για τη θεραπεία, που θέλει ή αρνείται να λάβει στο τέλος της ζωής του. Στην πραγματικότητα, όμως, η αυτονομία, που μας επιτρέπει ο νόμος, είναι ανολοκλήρωτη, διότι δεν μας επιτρέπεται να εκφράσουμε τη συναίνεση ή την άρνησή μας στις θεραπείες, που θέλουμε ή αρνούμαστε, στο τέλος της ζωής. Το δικαίωμα στη Διαθήκη Βούλησης θα μπορούσε να θεωρηθεί αναγκαίο διότι συμμορφώνεται πλήρως με τις αρχές της δημοκρατίας και του πλουραλισμού των ιδεών. Οι υποστηρικτές της Διαθήκης Βούλησης δεν επιβουλεύονται την ισότητα και τη δικαιοσύνη. Σέβονται και τιμούν τους γιατρούς και το σύστημα υγείας. Δεν υποφέρουν από έλλειψη εμπιστοσύνης. Απλώς θέλουν να μπορούν να επιλέξουν τις τελευταίες στιγμές της ζωής τους.
Ο Παναγιώτης Πανταζάκος είναι καθηγητής του Τμήματος Φιλοσοφίας
