Οι φορείς που αδιαφόρησαν και δεν τήρησαν τον νόμο
και το ερώτημα για τις ποινικές διώξεις που προβλέπονται
Το απόλυτο μπάχαλο επικρατεί με τις δηλώσεις πόθεν έσχες, θυμίζοντας τις ιστορίες τρέλας με τις φορολογικές δηλώσεις, όπου οι φορείς είναι υποχρεωμένοι να ανεβάζουν στην ΑΑΔΕ στοιχεία σε συγκεκριμένες προθεσμίες αλλά δεν το πράττουν, με αποτέλεσμα κάθε χρόνο να επικρατεί αλαλούμ και να δίνονται παρατάσεις.
Πέραν αυτού έχει παρατηρηθεί σωρεία δυσλειτουργιών στην ίδια την εφαρμογή, κάποιες εκ των οποίων έχουν επιλυθεί ή βρίσκονται σε φάση επίλυσης. Το μεγαλύτερο ζήτημα, όπως επισημαίνει η εφημερίδα «Political», είναι η ίδια η δομή του συστήματος, που απαιτεί την υποβολή των καταστάσεων υπόχρεων από τους φορείς που τους απασχολούν. Όμως αυτή η λογική αποκλείει όσους απασχολούνται μέσω εταιρειών όπως οι δημοσιογράφοι που και πάλι είναι υπόχρεοι, αλλά και αυτούς που οι φορείς που τους απασχολούν δεν υπέβαλαν καταστάσεις.
Σε σοκ
Έτσι όσοι μπαίνουν τελευταία στιγμή και ο φορέας που απασχολούνται δεν έχει υποβάλει καταστάσεις βρίσκονται μπροστά σε σοκ, καθώς είναι αναγκασμένοι να συγκεντρώσουν όλα τα έγγραφα που απαιτούνται (πχ, βεβαιώσεις υπολοίπων τραπεζικών λογαριασμών) για να μπορέσουν να υποβάλουν δήλωση, καθώς για αυτούς δεν λειτουργεί η διαλειτουργικότητα, δηλαδή το σύστημα δεν αντλεί αυτόματα στοιχεία.
Κι όμως οι φορείς όφειλαν εδώ και μήνες να υποβάλουν τις καταστάσεις των υπόχρεων. Και αυτό διότι υπήρχε ρητή διάταξη στον νόμο 5026/2023 για την υποβολή πόθεν έσχες, η οποία αναφέρει μεταξύ άλλων ότι:
1. Ο αρμόδιος φορέας, στον οποίο υπάγονται ή από τον οποίο εποπτεύονται οι υπόχρεοι ετήσιας ΔΠΚ, υποχρεούται να καταχωρίσει ηλεκτρονικά, μέσω της ενιαίας διαδικτυακής εφαρμογής, και να οριστικοποιήσει την κατάσταση των υπόχρεων για την υποβολή ετήσιας και αρχικής δήλωσης προσώπων, συμπεριλαμβανομένων των συζύγων τους, των εν διαστάσει συζύγων τους ή των προσώπων με τα οποία έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, όπως ορίζεται στο άρθρο 1 του ν. 4356/2015 (Α’ 181), καθώς και των ανήλικων τέκνων τους.
2. Εντός δύο ημερών από την απόκτηση της ιδιότητας ή την έναρξη της θητείας για τις αρχικές δηλώσεις και μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου κάθε έτους για τις ετήσιες, ο αρμόδιος φορέας ή τα όργανα διοίκησης του φορέα
στον οποίο υπάγονται ή από τον οποίο εποπτεύονται ενημερώνουν τους υπόχρεους για την υποχρέωση δήλωσης των στοιχείων των συζύγων, των εν διαστάσει συζύγων τους ή των προσώπων με τα οποία έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης και των ανήλικων τέκνων τους.
3. Οι αρμόδιοι φορείς οριστικοποιούν την κατάστασηυπόχρεων:
i) Για τις αρχικές δηλώσεις, τη δέκατη πέμπτη (15η) ημέρα κάθε μήνα για όσους απέκτησαν την ιδιότητα τον προηγούμενο μήνα.
ii) Για τις ετήσιες δηλώσεις, μέχρι την 31η Μαρτίου κάθε έτους.
Οι φορείς αγνοούν
Οι περισσότεροι φορείς δεν τήρησαν τη διαδικασία και μάλιστα είχε δοθεί και παράταση έως την 1η Ιουλίου, αλλά και πάλι πολλοί φορείς το αγνόησαν. Στην ουσία πάντως αυτή η διαδικασία δημιούργησε μια γραφειοκρατία η οποία μαζί με την αβελτηρία φορέων του Δημοσίου αλλά και εταιρειών του ιδιωτικού τομέα προκαλεί μεγάλη ταλαιπωρία σε αρκετούς υπόχρεους, πράγμα που οδήγησε σε παράταση της προθεσμίας υποβολής έως το τέλος Φεβρουαρίου. Αυτό όμως δεν λύνει το πρόβλημα, αν δεν δοθεί παράταση ή δεν υπάρξουν τροποποιήσεις.
Για παράδειγμα, αυτοί που κατασκεύασαν το πρόγραμμα δεν έκαναν το πολύ απλό. Να τραβήξουν από την περσινή βάση δεδομένων τους υπόχρεους και ταυτόχρονα να τρέξουν την υποβολή καταστάσεων από τους φορείς για λόγους διασταύρωσης ή άρσης της υποχρέωσης. Έτσι θα διευκολυνόταν η πλειοψηφία των υπόχρεων σε υποβολή πόθεν έσχες και θα υπήρχε αποφυγή ταλαιπωρίας.
Πάντως ο νόμος προβλέπει ότι «όποιος, παρότι είναι υπεύθυνος για την ηλεκτρονική καταχώριση του πρώτου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 17, παραλείπει την καταχώριση της κατάστασης αυτής ή την καταχωρίζει ελλιπώς, τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον έξι μηνών». Άραγε έχουν τηρηθεί τα προβλεπόμενα από τον νόμο στην άσκηση ποινικών διώξεων;
