Ο κίνδυνος για ακραία καιρικά φαινόμενα αυξάνεται και η κυβέρνηση επιχειρεί να «θωρακίσει» την Αττική των 5 εκατ. πολιτών
«Αυτή είναι η κλιματική κρίση και είμαστε υποχρεωμένοι να προετοιμαστούμε για όλα». Στα λόγια αυτά του Βασίλη Κικίλια αποτυπώνεται ξεκάθαρα η αγωνία των υπευθύνων της Πολιτικής Προστασίας -και της κυβέρνησης σε γενικότερο πλαίσιονα θωρακιστεί η χώρα απέναντι στο άγνωστο, στο τρομακτικό που κρύβουν
τα ακραία καιρικά φαινόμενα που όλο και πιο συχνά πλέον κάνουν τηνμφάνισή τους, αφήνοντας πίσω τους
τεράστιες καταστροφές και ενίοτε στερώντας και ανθρώπινες ζωές…
Λίγους μήνες μετά, το πιο ζεστό καλοκαίρι στη σύγχρονη ελληνική ιστορία, μετο θερμόμετρο να ξεπερνά κατά 1 βαθμό Κελσίου το μέχρι πρότινος θερμότερο καλοκαίρι (σ.σ. αυτό του 2012), οι επιστήμονες που ασχολούνται με το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή εκφράζουν ανοιχτά πλέον τον φόβο τους τόσο για τον επερχόμενο χειμώνα, όσο και γι’ αυτάπου θα ακολουθήσουν τα επόμενα χρόνια, τις επόμενες δεκαετίες.
Άλλωστε, ειδικοί σε παγκόσμιο επίπεδο επισημαίνουν ότι η Μεσόγειος βρίσκεται σε μία παρατεταμένα ατμοσφαιρική διαταραχή, με την Ισπανία να προσπαθεί ακόμη να επουλώσει τις πληγές της από τις πλημμύρες της 29ης Οκτωβρίου με τους περισσότερους από 200 νεκρούς, την ίδια ώρα που η Ελλάδα δεν έχει συνέλθει ακόμη από το ισοπεδωτικό πέρασμα του «Daniel» στις αρχές Σεπτεμβρίου 2023, με απώλεια 17 ανθρώπινων ζωών και εξαφάνιση ολόκληρων χωριών κάτω από το νερό.
Τα πράγματα είναι απλά: Οι χειμώνες –που θα έρχονται μετά από πολύ θερμά και ξηρά καλοκαίρια– θα φέρνουν κατά περιόδους έντονες βροχοπτώσεις, θυελλώδεις ανέμους και μεγάλης έκτασης πλημμύρες. Ένας συνδυασμός καταστροφικός τόσο σε περίπτωση που πλήξει τον αστικό ιστό, όσο και εάν τα φαινόμενα ξεσπάσουν περιοχές της Περιφέρειας – ιδίως όπου υπάρχουν μεγάλες εκτάσεις καλλιεργήσιμης γης. «Ήδη βιώνουμε ανά
πέντε χρόνια πλημμύρες που θα έπρεπε να συμβαίνουν μία φορά στα 50 χρόνια», εξηγεί ο πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή, καθηγητής Κωνσταντίνος Συνολάκης, προσθέτοντας ότι «μπορώ να σας πω με βεβαιότητα πως θα έχουμε στην Ελλάδα κυκλώνες σαν τον “Daniel” αρκετά πιο συχνά. Δεν ξέρω
πόσο συχνά, αλλά συχνά». Το πρόβλημα και ο κίνδυνος, επομένως, έχουν διαπιστωθεί. Το ζητούμενο είναι τι κάνει απότην πλευρά της η Πολιτεία σε επίπεδο προετοιμασίας…
Μάχη με τον χρόνο
Ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Βασίλης Κικίλιας, σε πρόσφατη ομιλία του, είπε μία ακόμη μεγάλη και συνάμα πικρή αλήθεια: «Η φύση, δυστυχώς, δεν περιμένει. Ούτε τα ακραία φαινόμενα που αντιμετωπίζουμε. Όλα αυτές τις δεκαετίες μετά τη Μεταπολίτευση έχουμε καθυστερήσει, είχαμε και 10 χρόνια περιοριστικών δημοσιονομικών πολιτικών».
Επειδή, όμως, ο χρόνος δεν γυρίζει πίσω, αυτό που έχει σημασία είναι να καταδειχθεί τι έχει γίνει ώστε η Ελλάδα -και ιδίως η Αττική που είναι συγκεντρωμένος σχεδόν ο μισός πληθυσμός της χώρας- να θωρακιστεί -στον βαθμό που μπορεί- και να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης, αρχής γενομένης από τον φετινό χειμώνα.
• Καθαρισμός Κηφισού: Για πρώτη φοράφέτος -μετά από αρκετές δεκαετίες εγκατάλειψης- οι συναρμόδιοι φορείς προχώρησαν σε συστηματικές εργασίες για τον καθαρισμό των υπόγειων τμημάτων του Κηφισού. Οι εικόνες που αντίκρισαν όσοι κλήθηκαν να συμμετάσχουν σε αυτό το πολύ μεγάλο έργο ήταν πραγματικά αποκαρδιωτικές, καθώς βρέθηκαν αντιμέτωποι με τόνους στο τέλος σκουπιδιών, μπάζων, φερτών υλικών,
ακόμη και με κουφάρια από άψυχα ζώα, που εμπόδιζαν το νερό να διασχίσει ένα πολύ μεγάλο τμήμα του ποταμού -που βρίσκεται κάτω από σημαντικά μέρη της Αττικής- και να καταλήξει στη θάλασσα. Αξίζει να σημειώσουμεότι τα σκεπασμένα, υπόγεια σημεία του Κηφισού εκτίνονται σε μήκος 8,6 χιλιομέτρων, από τα συνολικά 27 χιλιόμετρα του ποταμού.
• Διάνοιξη ρεμάτων: Κυβέρνηση, Πολιτική Προστασία και Τοπική Αυτοδιοίκηση, ήδη από το τέλος του καλοκαιριού και τις αρχές του φθινοπώρου, συνεργάστηκαν ώστε να βρεθούν οι πόροι και να «τρέξουν» όσο πιο γρήγορα γίνονταν οι εργασίες για τη διάνοιξη και ο καθαρισμός των ρεμάτων της Αττικής. Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα, συνοδεύονταν και από αντιπλημμυρικά έργα, όπως είδαμε να συμβαίνει στο ρέμα της Αγίας Παρασκευής στο Μενίδι. Την ίδια ώρα, βέβαια, το κράτος καλείται να βρει λύσεις σε λάθη, παραλείψεις και παθογένειες περασμένων δεκαετιών, που έχουν ως αποτέλεσμα ακόμη και σχολεία να έχουνχτιστεί πάνω σε ρέματα, όπως συμβαίνει με το 2ο Δημοτικό Σχολείο Παγκρατίου, το 1ο Γυμνάσιο-Λύκειο Νέας Ιωνίας, το 7ο Δημοτικό Σχολείο Νέας Φιλαδέλφειας κ.ά.
• Αναβάθμιση συστήματος «112»: Υπογράφηκε σύμβαση ύψους 17,5 εκατ. ευρώ για την αναβάθμιση του συστήματος – αριθμού έκτακτης ανάγκης «112», που θα ενσωματώνει νέες τεχνολογίες και θα αυξάνει τις επιχειρησιακές δυνατότητες της πολιτικής προστασίας. Θα υπάρχει δηλαδή η δυνατότητα να εντοπίζεται ακριβώς το στίγμα του πολίτη που καλεί σε βοήθεια, ενώ οι Αρχές θα μπορούν να επικοινωνούν μαζί του και
με βιντεοκλήση. Μάλιστα, μετά την αναβάθμιση, θα υπάρχει μέσω του «112» διασύνδεση Πολιτικής Προστασίας, Πυροσβεστικού Σώματος, ΕΛ.ΑΣ.,Λιμενικού και Ενόπλων Δυνάμεων.
• Γέφυρες τύπου Bailey: Πρόκειται για μία προμήθεια σχετικά χαμηλού κόστους (σ.σ. περί τα 14 εκατ. ευρώ) αλλά ιδιαίτερα κρίσιμη σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών. Η Πολιτική Προστασία μερίμνησε για την αγορά 23 πτυσσόμενων γεφυρών τύπου Bailey, οι οποίες τοποθετούνται σε σύντομο χρονικό διάστημα σε περιοχές που
έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές (πλημμύρες κ.ά.), με στόχο τη διευκόλυνση του έργου των Αρχών και
της μετακίνησης των πολιτών.
• Μετεωρολογικοί σταθμοί: Με κονδύλια άνω των 40 εκατ. ευρώ από το πρόγραμμα «ΑΙΓΙΣ», η χώρα μας θα εκσυγχρονίσει μετά από δεκαετίες τους μετεωρολογικούς σταθμούς της, με παράλληλη προμήθεια νέων, σύγχρονων μετεωρολογικών ραντάρ. Αυτό ούτως ώστε να γίνεται με μεγαλύτερη ακρίβεια η πρόβλεψη ακραίων φαινομένων και πιθανών φυσικών καταστροφών, με την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία να έχει παραλάβει και να αξιοποιεί ήδη τα πρώτα συστήματα (σ.σ., μεταξύ άλλων, 80 αυτόματοι σταθμοί πρόβλεψης).
• Σχέδιο «Δάρδανος»: Πρόβλεψη για λειτουργία πέντε σταθμών βάσης στην Αττική (σ.σ. σε Μαγούλα, Ρέντη, Ολυμπιακό Χωριό, Παλλήνη και Ελληνικό), οι οποίοι θα λειτουργούν ως εφαλτήρια άμεσης επέμβασης σε περιοχές υψηλού πλημμυρικού κινδύνου. Εκεί, εκτός από εξοπλισμός της Πολιτικής Προστασίας –όπως σωστικές λέμβοι της ΕΜΑΚ–, θα διατίθεται και εξοπλισμός (σ.σ. μαζί με προσωπικό) των Ενόπλων Δυνάμεων και συγκεκριμένα αμφίβια οχήματα, τζιπ Hummer και άλλα μέσα για να παρέμβουν άμεσα σε περίπτωση
που απαιτηθεί.
Ευρωπαϊκός συναγερμός
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ασχοληθεί επισταμένως με τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης, ενώ αναφορικά με τις καταιγίδες και τα πλημμυρικά φαινόμενα επισημαίνει ότι: οι έντονες καταιγίδες προβλέπεται να γίνουν συχνότερες και εντονότερες εξαιτίας των υψηλότερων θερμοκρασιών, ενώ αναμένεται να αυξηθεί και η συχνότητα των αιφνίδιων πλημμυρών. Γίνεται δε αναφορά στον μεγαλύτερο κίνδυνο υπερχείλισης ποταμών και
στις επονομαζόμενες πλημμύρες κατάκλυσης, συνέπεια των σύντομων αλλά έντονων νεροποντών. Όλα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα να εκπονηθεί και η πρώτη έκθεση κλιματικού κινδύνου για την Ευρώπη, με αναφορές και στην Ελλάδα.
Σε αυτήν επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, ότι η κλιματική αλλαγή θα έχει σοβαρότερες επιπτώσεις στα οικονομικά των χωρών με υψηλό χρέος, κάτι που μεταφράζεται σε αύξηση της αναλογίας χρέους προς ΑΕΠ κατά 3%-4% σε Ελλάδα, Ουγγαρία, Πολωνία κ.ά.
Συναγερμός για τον Κηφισό: Υπόγειες λίμνες και διαβρωμένα τοιχώματα
Προβληματισμό και κινητικότητα προκάλεσε στις Αρχές ο εντοπισμός στον πυθμένα του Κηφισού τριών υπόγειων λιμνών, με τους επιστήμονες να μην αποκλείουν το ενδεχόμενο να υπάρχουν κι άλλες στα ανεξερεύνητα περίπου 2-3 χλμ. του ποταμού. Η πιο πρόσφατη ανακάλυψη έγινε από ομάδα σπηλαιολόγων
που εξερεύνησαν την υπόγεια κοίτη, με τις τρεις υπόγειες λίμνες να είναι: α) κάτω από την Εθνική Οδό στο ύψος της πεζογέφυρας Περισσού, β) στο ύψος της Λεωφόρου Αθηνών κάτω από την περιοχή του Ρέντη και γ) στο ύψος των ΚΤΕΟ Περιστερίου (σ.σ. συναντιέται με το ρέμα της Εσχατιάς και είναι η μεγαλύτερη).
Το θέμα πλέον βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα του υπουργείου Υποδομών και της Περιφέρειας Αττικής, με κυβερνητικές πηγές να σημειώνουν ότι «από την πρώτη εικόνα, δεν προκύπτουν μακροσκοπικά ευρήματα τα οποία να δικαιολογούν ανησυχία». Στο ίδιο μήκος κύματος και ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ, καθηγητής Ευθύμιος Λέκκας, ο οποίος χαρακτήρισε «συνηθισμένο φαινόμενο τέτοιου είδους λίμνες σε πλακοσκεπείς αγωγούς ή εγκιβωτισμένα ποτάμια».
Του Κώστα Παπαδόπουλου
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ» το Σάββατο 11 Ιανουαρίου
