Σύμφωνα με τις πρόσφατες μετρήσεις, ο γενικός πληθωρισμός στην Ευρώπη τους τελευταίους μήνες αυξάνεται πάλι οδηγούμενος από τις τιμές κυρίως στην ενέργεια και τις υπηρεσίες. Με βάση τη Eurostat ο πληθωρισμός αυξήθηκε από 2,2% τον Νοέμβριο σε 2,4% τον Δεκέμβριο. Ο δομικός πληθωρισμός παρέμεινε σταθερός στο 2,7%. Ενώ διαφαίνονται μια σταθεροποίηση στις τιμές των τροφίμων, αλκοόλ, καπνού και μια ελάφρυνση στις τιμές των βιομηχανικών προϊόντων, παρατηρείται αναζωπύρωση στις τιμές της ενέργειας και των υπηρεσιών.
Τα συστατικά του πληθωρισμού επιδρούν με διαφορετική βαρύτητα επηρεάζοντας άμεσα τις τιμές καταναλωτή. Διαφορετική βαρύτητα στη συνολική εκτίμηση του πληθωρισμού σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχουν επίσης οι δημοσιονομικοί δείκτες της κάθε χώρας σε συνάρτηση και με το οικονομικό της μέγεθος. Συγκεκριμένα, οι παρατηρούμενες τιμές σε Γερμανία, Ισπανία και Γαλλία παίζουν καθοριστικό ρόλο στο αποτύπωμα του γενικού πληθωρισμού στην Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που επιβλέπει την κίνηση των τιμών, προβλέπει μέτρια αύξηση στον ρυθμό του πληθωρισμού, όμως δεν μπορεί να προβλέψει ή να αποτρέψει το γεγονός πως σε κάθε χώρα εγχώριοι παράγοντες επηρεάζουν σημαντικά και ανοδικά τις τιμές των υπηρεσιών.
Μέσα στην πολιτική αστάθεια που διακατέχει αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, η αύξηση των τιμών έχει επηρεάσει και την τιμή του χρυσού, στον οποίο καταφεύγουν πολλές κεντρικές τράπεζες με συνεχείς αγορές ώστε να προστατευτούν στο σενάριο μιας νέας επερχόμενης παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης. Παρατηρούνται μεγαλύτερες τοποθετήσεις σε αγορά χρυσού από τοποθετήσεις σε μετοχές, στο αμερικανικό χρηματιστήριο για παράδειγμα.
Η κερδοσκοπική συμπεριφορά που παρατηρείται με την αύξηση των τιμών στα προϊόντα βλέπουμε πως αντιγράφεται τόσο στον τομέα των υπηρεσιών όσο και σε επενδυτές που θέλουν να μειώσουν το μελλοντικό ρίσκο. Όσο αυξάνεται η γεωπολιτική αστάθεια, τα συστατικά του γενικού πληθωρισμού θα εμφανίζουν σημαντική ευμεταβλητότητα με αρνητικό αντίκτυπο στην αγοραστική δύναμη των πολιτών.
Στην Ελλάδα ευτυχώς βλέπουμε ότι η κυβέρνηση δεν μένει αμέτοχη στις παγκόσμιες εξελίξεις και προσπαθεί να θωρακίσει την ελληνική οικονομία από τις αυξομειώσεις των τιμών αυτών μέσω στοχευμένων πολιτικών για την ελάφρυνση της πίεσης που νιώθουν τα νοικοκυριά από τις τιμές στην αγορά προϊόντων και της κατοικίας. Εκεί παρατηρείται και η μεγαλύτερη ανησυχία των πολιτών σε ό,τι αφορά τη διάθεση του εισοδήματός τους. Η πρόβλεψη για αύξηση του ελληνικού ΑΕΠ πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο το 2025 και η αύξηση των μισθών τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα θα υποστηρίξουν την κατανάλωση και θα αντισταθμίσουν τις αρνητικές συνέπειες του πληθωρισμού που επιμένει.
Συνοψίζοντας, το νέο έτος η ενέργεια θα συνεχίσει να επηρεάζει την πορεία του γενικού πληθωρισμού σε ολόκληρη την ευρωζώνη και τους δείκτες τιμών καταναλωτή, με τη πλήρη διακοπή και απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για μια πιθανή αύξηση τιμών στην ηλεκτρική ενέργεια και το πετρέλαιο, από ένα αδύναμο ευρώ συγκριτικά με το δολάριο. Οι πάροχοι υπηρεσιών παράλληλα με τον σχεδιασμό για αύξηση μισθών στην ευρωζώνη προβλέπεται πως θα αυξήσουν τις τιμές τους πρώτους μήνες του νέου έτους. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, παρακολουθώντας την πορεία του γενικού και δομικού πληθωρισμού, πιθανόν να συνεχίσει τις περικοπές στα επιτόκια στις επόμενες συνεδριάσεις της ώστε να συνάδουν με τους στόχους της για συγκράτηση του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη στο 2% μέσα από βιώσιμες οικονομικές πολιτικές. Ας ελπίσουμε πως η Ευρώπη θα αποφύγει απρόβλεπτα γεωπολιτικά ή πολιτικά γεγονότα που θα μπορούσαν να εκτροχιάσουν την προσπάθεια μείωσης του πληθωρισμού.
του Ευστάθιου Κάσσιο
Οικονομολόγος, συγγραφέας
