Τι πρότεινε ο Αρχιεπίσκοπος και τι του απάντησε ο πρωθυπουργός
Η Εκκλησία θα παραχωρήσει μέρος από τα ακίνητα που έχει στη διάθεσή της προκειμένου να αναγερθούν διαμερίσματα κοινωνικής κατοικίας και φοιτητικές εστίες ώστε να αντιμετωπιστεί το οξύ κοινωνικό πρόβλημα που υπάρχει. Μάλιστα, σύμφωνα με άριστα ενημερωμένες πηγές, οι ένοικοι θα καταβάλλουν πολύ χαμηλό, έως και μηδενικό τίμημα.
Κατά το χθεσινό τετ α τετ του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος στο Μέγαρο Μαξίμου, ο Ιερώνυμος ενημέρωσε τον πρωθυπουργό για το περιεχόμενο της πρότασης που ενεχείρισε στην κυβέρνηση. Οι Μητσοτάκης και Ιερώνυμος, οι οποίοι θα βρεθούν εκ νέου την Πέμπτη, οπότε θα ταξιδέψουν στα Τίρανα για την κηδεία του μακαριστού Αναστασίου, έχουν χτίσει μια σχέση εμπιστοσύνης. Άλλωστε και
χθες ο πρωθυπουργός φέρεται να διαβεβαίωσε τον επικεφαλής της Εκκλησίας ότι κατά την επικείμενη Αναθεώρηση του Συντάγματος η κυβέρνηση δεν προτίθεται να ανοίξει θέμα για τις σχέσεις Εκκλησίας – κράτους. Κάτι το οποίο εύλογα προκαλεί ικανοποίηση στην ιεραρχία της Εκκλησίας.
Αν και η τωρινή είναι αναμφίβολα μια πολύ θετική εξέλιξη από την πλευρά του κυβερνητικού επιτελείου, ωστόσο οι τόνοι είναι χαμηλοί, καθώς, όπως λένε οι γνώστες του παρασκηνίου, μένει να φανεί αν η παραπάνω πρόταση του Ιερώνυμου μπορεί να αποτελέσει το πρώτο βήμα μιας ευρύτερης συνεννόησης μεταξύ της Πολιτείας και της Εκκλησίας για την αξιοποίηση της εκκλησιαστικής ακίνητης περιουσίας.
Η πρόταση Ιερώνυμου
Σύμφωνα με πολύ καλά πληροφορημένες πηγές, ο επικεφαλής της Εκκλησίας της Ελλάδος παρουσίασε στον
πρωθυπουργό την πρότασή του για τα ακίνητα που μπορεί να δώσει η Εκκλησία, ανταποκρινόμενη στο κοινωνικό αίτημα για περισσότερες κοινωνικές κατοικίες και φοιτητικές εστίες. Κατά τις ίδιες πηγές, ο κ. Μητσοτάκης αποδέχτηκε την πρόταση του Ιερώνυμου. Έτσι, το αμέσως επόμενο διάστημα θα οριστούν τόσο από το Μέγαρο Μαξίμου όσο και από την Αρχιεπισκοπή τα πρόσωπα που θα κληθούν να καθορίσουν τις τεχνικές λεπτομέρειες και να υλοποιήσουν το φιλόδοξο αυτό σχέδιο.
Σύμφωνα πάντα με τις ίδιες πηγές, οι δύο άνδρες συζήτησαν γενικότερα το θέμα της εκκλησιαστικής περιουσίας με βασικό ζητούμενο να ενεργοποιηθεί η Εταιρεία Αξιοποίησης Εκκλησιαστικής Ακίνητης Περιουσίας που είχε
συσταθεί προ δεκαετίας, αλλά ουδέποτε ενεργοποιήθηκε.
Η ανακοίνωση του Μεγάρου Μαξίμου για το περιεχόμενο της χθεσινής συνάντησης ήταν φειδωλή. Όπως τονίζεται, ο πρωθυπουργός και ο Αρχιεπίσκοπος «συζήτησαν τρέχοντα ζητήματα που αφορούν τις σχέσεις Πολιτείας – Εκκλησίας, ιδιαιτέρως εκείνων που έχουν κοινωνικό πρόσημο, στο πλαίσιο της εμβάθυνσης της συναλληλίας μεταξύ των δύο θεσμών», αναφέρουν κυβερνητικά στελέχη, επιβεβαιώνοντας τις εξελίξεις, χωρίς ωστόσο να αναφέρονται συγκεκριμένα στο περιεχόμενο της συζήτησης. Παράλληλα, ξεκαθαρίστηκε ότι δεν τίθεται ζήτημα παρέμβασης, τουλάχιστον με πρωτοβουλία της κυβέρνησης, στα άρθρα του Συντάγματος (Προοίμιο 3 και 13) που αφορούν τις σχέσεις Εκκλησίας – κράτους στην επικείμενη συνταγματική αναθεώρηση.
Η εκκλησιαστική περιουσία
Ακριβής προσδιορισμός της εκκλησιαστικής περιουσίας δεν είναι εύκολο να υπάρξει. Είναι πάντως γνωστό ότι η περιουσία της Εκκλησίας χωρίζεται σε τρεις υποκατηγορίες: την ενοριακή, την περιουσία των νομικών προσώπων και τη μοναστηριακή, η οποία κατά καιρούς κεντρίζει το ενδιαφέρον της Πολιτείας, χωρίς μέχρι στιγμής να έχει γίνει κάποιο βήμα. Σε ό,τι αφορά τα ακίνητα, οι πληροφορίες που έχουν δει το φως της δημοσιότητας μιλούν για περίπου 200 διαμερίσματα και άλλα τόσα γραφεία, τα οποία έχουν περιέλθει στην Εκκλησία κυρίως από κληρονομιές. Από τα πολύ γνωστά ακίνητα της Εκκλησίας είναι το κτήριο επί της οδού
Μητροπόλεως στο κέντρο της Αθήνας, στο οποίο επί χρόνια στεγαζόταν το υπουργείο Παιδείας και τώρα έχει μετατραπεί σε πολυτελές ξενοδοχείο.
Τρεις φορές τα τελευταία χρόνια Πολιτεία και Εκκλησία επιχείρησαν να βρουν έναν κοινό τόπο για την αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας. Την πρώτη φορά ήταν το 2013, όταν ο Ιερώνυμος συμφώνησε με την πρόταση του τότε πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά για την ίδρυση «εκκλησιαστικού ΤΑΙΠΕΔ», δηλαδή μιας εταιρείας διαχείρισης ακινήτων στην οποία θα συμμετείχαν 50-50 τα δύο μέρη. Η συμφωνία ωστόσο δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Πέντε χρόνια αργότερα, το 2018, ο τότε πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας είχε ενημερώσει τον Αρχιεπίσκοπο για την πρόθεση της κυβέρνησης να αποχωρήσουν οι ιερείς από το μισθολόγιο του Δημοσίου και να καταβάλει το κράτος στην Εκκλησία το τίμημα για τη μισθοδοσία του υφισταμένου αριθμού κληρικών και λαϊκών υπαλλήλων της Εκκλησίας, υπό την προϋπόθεση ότι η δεύτερη θα παραιτούνταν από αξιώσεις επί των ακινήτων που είχε. Ούτε αυτή η συμφωνία υλοποιήθηκε ποτέ!
Σήμερα, έντεκα χρόνια μετά την πρώτη φορά που έγινε προσπάθεια συνεννόησης μεταξύ των δύο πλευρών, ο Ιερώνυμος φέρεται να έχει επεξεργαστεί μια σφαιρική πρόταση για την αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας από την Πολιτεία, η οποία πλέον είναι σε γνώση του Μεγάρου Μαξίμου.
