Η Ελλάδα στηρίζει την αμυντική αυτονομία της ΕΕ
Στην Αθήνα επικρατεί ικανοποίηση για τα συμπεράσματα της άτυπης Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες, η οποία επικεντρώθηκε στην ευρωπαϊκή άμυνα και στις εξελίξεις στον πόλεμο Ρωσίας – Ουκρανίας.
Ο πρωθυπουργός, κατά την τοποθέτησή του, υπογράμμισε την ανάγκη για μια συνολική στρατηγική ασφάλειας που να καλύπτει το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ηπείρου. Όπως ανέφεραν κυβερνητικές πηγές, ο κ. Μητσοτάκης τόνισε ότι η ασφάλεια δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο στην Ανατολική Ευρώπη, καθώς προκλήσεις υπάρχουν και στα Δυτικά Βαλκάνια, στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή.
Το παρασκήνιο και οι επόμενες προκλήσεις για την Ευρώπη
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες εξέφρασαν την πρόθεσή τους να αξιοποιήσουν όλα τα διαθέσιμα μέσα για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής αυτονομίας, ώστε να μειωθούν οι εξαρτήσεις της Ένωσης. Επιβεβαίωσαν, επίσης, τη σταθερή υποστήριξή τους στην Ουκρανία, τόσο σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο όσο και μέσω στρατιωτικής βοήθειας, ώστε η χώρα να διαπραγματευτεί από ισχυρή θέση για μια βιώσιμη ειρηνευτική συμφωνία με εγγυήσεις ασφαλείας.
Παρότι η Ε.Ε. προσανατολίζεται προς μια νέα αμυντική στρατηγική, η μετάβαση αυτή δεν θα είναι απλή. Η αλλαγή στάσης των ΗΠΑ, που φέρονται να επιδιώκουν μείωση της στρατιωτικής τους παρουσίας στην Ευρώπη, καθιστά ακόμα πιο επιτακτική την ανάγκη για ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της Ένωσης. Ωστόσο, η διαδικασία αυτή αναμένεται να είναι οικονομικά απαιτητική, αυξάνοντας το δημοσιονομικό βάρος για πολλές χώρες-μέλη. Επιπλέον, υπάρχουν πολιτικά εμπόδια, καθώς λαϊκιστές ηγέτες εντός της Ε.Ε., οι οποίοι διατηρούν σχέσεις με τη Μόσχα, ενδέχεται να επιχειρήσουν να μπλοκάρουν αποφάσεις που απαιτούν ομοφωνία.
Στη σύνοδο δεν ελήφθησαν συγκεκριμένες αποφάσεις, ωστόσο συζητήθηκαν οι βασικές κατευθύνσεις, βάσει επιστολής που είχε αποστείλει η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέλαβε την υποχρέωση να επεξεργαστεί συγκεκριμένες προτάσεις για τις μελλοντικές προτεραιότητες.
Οικονομικές διαστάσεις της αμυντικής στρατηγικής
Σε μια προσπάθεια να ενισχυθεί η δυνατότητα των κρατών-μελών να επενδύσουν στην άμυνα, οι ηγέτες της Ε.Ε. κάλεσαν την Κομισιόν να εξετάσει την εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από τους περιορισμούς του Συμφώνου Σταθερότητας, το οποίο επιβάλλει όρια στα ελλείμματα και το δημόσιο χρέος. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι στρατιωτικές δαπάνες δεν θα επιβαρύνουν τους δημοσιονομικούς δείκτες των χωρών, αποτρέποντας έτσι την ανάγκη για πρόσθετα μέτρα λιτότητας.
Όσον αφορά τη χρηματοδότηση της αμυντικής ενίσχυσης, η Κομισιόν πρόκειται να προτείνει ένα νέο ταμείο ύψους 150 δισ. ευρώ, το οποίο θα παρέχει δάνεια στα κράτη-μέλη για αμυντικές επενδύσεις. Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα αποκτήσει τη δυνατότητα να χρηματοδοτεί αμυντικά προγράμματα, κάτι που μέχρι σήμερα δεν προβλεπόταν.
Επιπλέον, τα κράτη-μέλη που διαθέτουν αδιάθετα δάνεια από το Ταμείο Ανάκαμψης θα μπορούν να μεταφέρουν κονδύλια στην άμυνα, αντί να τα αξιοποιούν σε άλλους τομείς, όπως η συνοχή.
