Ένα αφιέρωμα σε έναν άνθρωπο που άφησε το στίγμα του στο θέατρο τόσο εντός Ελλάδος όσο και εκτός
Εμβληματική φυσιογνωμία και από τους μεγάλους ανακαινιστές του ελληνικού θεάτρου ο Αλέξης Σολομός. Για πέντε και πλέον δεκαετίες -και με την στέρεη και πολυεπίπεδη θεωρητική δραματουργική του αρματωσιά, που έλαβε στο Εθνικό, αλλά και στις καλύτερες δραματουργικές σχολές της Αμερικής- άθλησε ως σκηνοθέτης, ενδυματολόγος, ηθοποιός, μεταφραστής και κριτικός και παρήγε ένα πολυμερές και ογκωδέστατο έργο, που συνιστά αδαμάντινη παρακαταθήκη για τη σύγχρονη ελληνική δραματουργία.
Σκηνοθέτησε με το Εθνικό Θέατρο πάνω από 100 θεατρικές παραστάσεις και εξήντα πέντε ακόμα σε διάφορα αθηναϊκά θεατρικά σχήματα, στο ΚΘΒΕ και στην Εθνική Λυρική Σκηνή, με μείζονα συμμετοχή επίσης στο Φεστιβάλ Επιδαύρου, όπου και αναδείχθηκε ως ο μεγάλος ανακαινιστής της κωμωδίας του Αριστοφάνη.
Διέπρεψε επίσης ως σκηνοθέτης και στην Αμερική, ενώ εξαιρετικής ποιότητας και μεγάλης έκτασης υπήρξε και το μεταφραστικό του έργο. Ακόμα διετέλεσε δύο φορές διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου και αναπληρωτής γενικός διευθυντής του ΕΙΡΤ το 1975.
Ο Αλέξης Σολομός γεννήθηκε στην Αθήνα στις 9 Αυγούστου 1918 και, με την αποφοίτησή του από το Γυμνάσιο, εισήχθη στη Νομική Αθηνών, την οποία δεν ολοκλήρωσε (1937-1941). Με βαθύτερη έφεση για την τέχνη -σημειώνοντας πως υπήρξε μαθητής στο Κολλέγιο Αθηνών του Καρόλου Κουν- παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής στο ατελιέ Βυζαντίου & Στύλου Διαμαντοπούλου, αλλά και υποκριτική στο Εθνικό Θέατρο (1939-1942), στη Βασιλική Ακαδημία Δραματικών Τεχνών του Λονδίνου (1945-46), στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ των ΗΠΑ, αλλά και στο Δραματικό Εργαστήρι του Πισκάτορ στη Νέα Υόρκη (1946-48).
Το 1937 και πριν αποπερατώσει τις δραματικές του σπουδές, ρίχτηκε στον επαγγελματικό στίβο ως ενδυματολόγος, δημιουργώντας τα κοστούμια για τον «Μάκβεθ» που ανέβασε η κραταιά Μαρίκα Κοτοπούλη. Συνακόλουθα ξεκίνησε τη συνεργασία του με κριτικά του δοκίμια, με το περιοδικό «Νεοελληνικά Γράμματα» του Δημήτρη Φωτιάδη. Και το 1939 πραγματοποίησε το πρωτόλειο σκηνοθετικό του εγχείρημα, με την «Αρκούδα» του Τσέχοφ, που ανέβηκε από το σχήμα του Αγγλοελληνικού Συνδέσμου.
Στα δίσεκτα χρόνια της Κατοχής που επακολούθησαν, δούλεψε για να επιβιώσει ως ηθοποιός, μεταφραστής, ενδυματολόγος και κριτικός κινηματογράφου.
Πάραυτα επαγγελματικά ξεκίνησε στο φάσμα του θεάτρου, συνεργαζόμενος με το «Θέατρο Αθηνών» του Κωστή Μπαστιά την περίοδο 1942-43. Ως ηθοποιός συμμετείχε στην παράσταση «Το δίλημμα του γιατρού» του Μπέρναντ Σο, μαζί με τους Ελένη Παπαδάκη, Γιώργο Παππά και Θάνο Κωτσόπουλο, στο θέατρο «Διονύσια».
Συνάμα σχεδίασε τα κοστούμια για την παράσταση «Αϊντά» του Βέρντι, που ανέβηκε στο θέατρο «Ολύμπια». Την περίοδο 1943 συνεργάστηκε ως ηθοποιός για λίγο με το Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν, αλλά και με το σχήμα των Μανωλίδου – Παππά – Δενδραμή.
Η καριέρα στην Αμερική
Στα 1944 ανέβηκε από το Θέατρο Τέχνης η παράστασή του «Ο τελευταίος ασπροκόρακας» και το 1945 «Το μονοπάτι της λευτεριάς» από τον θίασο του Γιώργου Παππά. Συμμετέχοντας ακόμα στο γίγνεσθαι της κριτικής τέχνης, το 1944 αποτέλεσε συνιδρυτικό μέλος του περιοδικού «Τετράδιο». Στα 1947 όμως ο Άλέξης Σολομός κάνει το μεγάλο του βήμα και φεύγει για σκηνοθετική καριέρα στην Αμερική, ξεκινώντας την καριέρα του στο Cherry Lane Theatre και στο Province Town Playhouse.
Το 1949, εξακτινώνοντας την πορεία του στο Λονδίνο, ανέβασε τον «Καλιγούλα» του Καμύ στο «Empassy Theatre». Και το 1949 επανέκαμψε στην Ελλάδα, όπου και συνεργάστηκε ως σκηνοθέτης με τα σχήματα των Μουσούρη και Μανωλίδου – Παππά. Επίσης, θα αναπτύξει συνεργασία με το Εθνικό Θέατρο τις περιόδους 1950- 1964, 1968-1985 και το 1992, σκηνοθετώντας πάνω από 100 παραστάσεις.
Ωστόσο το 1964 απομακρύνθηκε από το Εθνικό, οπότε και ίδρυσε το δικό του θεατρικό σχήμα «Προσκήνιο», με το οποίο έως το 1987 υλοποίησε 26 παραγωγές. Επίσης δούλεψε στο Μίσιγκαν των ΗΠΑ την περίοδο 1965-1967 ως καλλιτεχνικός διευθυντής του αρχαίου ελληνικού θεάτρου.
Ακάματος σκηνοθετικά, συμμετείχε ζωτικά στο Φεστιβάλ Επιδαύρου, σκηνοθετώντας έργα των τριών μεγάλων αρχαίων Ελλήνων τραγικών (Σοφοκλή, Ευριπίδη, Αισχύλου), αλλά κυρίως κωμωδίες του Αριστοφάνη από το 1957 έως το 1954, που αποδείχθηκε προνομιακό του πεδίο. Πλατύ ακόμα – όπως προαναφέραμε- υπήρξε το μεταφραστικό του έργο, όπου και συνήθως σκηνοθετούσε έργα, τα οποία μετέφραζε ή και επιμελούνταν τα κοστούμια τους.
Για το πολυεδρικό και οιστρηλατημένο του έργο, που κόσμησε το ελληνικό θέατρο, ο Αλέξης Σολομός τιμήθηκε με τον Ταξιάρχη του Φοίνικα, από την Ακαδημία Αθηνών, ενώ αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Από το 1952 ήταν παντρεμένος με την Κίττη Σπάθη, με την οποία απέκτησε δύο κόρες.
Ο μεγάλος μας σκηνοθέτης στις 25 Σεπτεμβρίου 2012 εκδήμησε από τη ζωή, σε κλίμα πάνδημου πένθους. Υπήρξε αδιαφιλονίκητα από τις σημαίνουσες φυσιογνωμίες και τους ανακαινιστές του ελληνικού θεάτρου και δικαίως κατέχει περίσεπτη θέση στο πάνθεον της τέχνης μας.
