Πολλοί επιστήμονες θεωρούν ότι πρόκειται για κλασική περίπτωση «παρειδωλίας»
Η εικόνα της επιφάνειας του Άρη, με τις εκτεταμένες εκτάσεις σε τόνους του κόκκινου και τις αχανείς εκτάσεις χωρίς ζωή, δίνει την εντύπωση ενός άνυδρου και ακατοίκητου τοπίου. Ωστόσο, σύμφωνα με ορισμένους ερευνητές, αν παρατηρήσει κανείς προσεκτικά, μπορεί να διακρίνει ενδείξεις που ίσως μαρτυρούν την ύπαρξη ενός ξεχασμένου πολιτισμού εκτός Γης.
Αυτή είναι τουλάχιστον η άποψη του Τζορτζ Τζ. Χας, ιδρυτή και βασικού μελετητή του Ινστιτούτου Σιδωνίας, μιας ομάδας που επικεντρώνεται στη μελέτη της μορφολογίας του Άρη.
Στο βιβλίο του με τίτλο Οι Μεγάλοι Αρχιτέκτονες του Άρη, ο Χας παρουσιάζει πολυάριθμες φωτογραφίες από την επιφάνεια του κόκκινου πλανήτη, ισχυριζόμενος πως πολλές από αυτές απεικονίζουν κατασκευές που δεν είναι προϊόντα της φύσης, αλλά δημιουργίες ευφυών όντων.
Στις εικόνες αυτές αναγνωρίζει γεωμετρικά σχήματα που, όπως λέει, παραπέμπουν σε πυραμίδες, σχέδια που θυμίζουν κλειδιά και ακόμη και σχηματισμούς που παραπέμπουν στην εικόνα ενός παπαγάλου.
Ο συγγραφέας υποστηρίζει πως πρόκειται πιθανότατα για απομεινάρια πόλεων, πύργων και πολύπλοκων γεωγλυφικών σχημάτων που μπορεί να υπήρχαν στο παρελθόν στην επιφάνεια του Άρη.
Για τον Χας, η παρουσία συμμετρίας και συγκεκριμένων σχημάτων αποτελεί σαφές αποτύπωμα προηγμένου πολιτισμού. Έχοντας αφιερώσει πάνω από τρεις δεκαετίες στη μελέτη των φωτογραφιών της NASA, προσπαθεί να εντοπίσει λεπτομέρειες που, κατά την άποψή του, δεν θα μπορούσαν να έχουν δημιουργηθεί από τυχαίες γεωλογικές διεργασίες.
Με την ιδιότητα του καλλιτέχνη και εκπαιδευμένου παρατηρητή, ισχυρίζεται πως είναι σε θέση να ξεχωρίσει μεταξύ ενός φυσικού βράχου και μιας μορφής που φέρει τα χαρακτηριστικά της τεχνητής κατασκευής.
«Δεν χρειάζεται να είσαι γεωλόγος για να καταλάβεις τη διαφορά μεταξύ ενός βράχου και ενός γλυπτού – κάτι που έχει γεωμετρικά χαρακτηριστικά», δήλωσε ο ίδιος στην DailyMail.
Mysterious Mars structures discovered by NASA 'prove there was life on the Red Planet' https://t.co/M59Ns3uBsG
— Daily Mail Online (@MailOnline) April 6, 2025
Από την πλευρά της επιστημονικής κοινότητας, ωστόσο, οι θεωρίες του Χας δεν πείθουν. Πολλοί επιστήμονες θεωρούν ότι πρόκειται για κλασική περίπτωση «παρειδωλίας», δηλαδή της ανθρώπινης τάσης να αναγνωρίζει γνώριμες μορφές, όπως πρόσωπα, σε άψυχα ή άσχετα σχήματα.
«Κάποιες φορές βλέπουμε πρόσωπα που δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα», εξήγησε η Ρόμπιν Κρέιμερ, καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Λίνκολν, σε άρθρο της στο The Conversation.
«Μπορεί να κοιτάτε το μπροστινό μέρος ενός αυτοκινήτου ή ένα καμένο κομμάτι τοστ όταν παρατηρείτε ένα μοτίβο που μοιάζει με πρόσωπο. Αυτό ονομάζεται “παρειδωλία προσώπου” και είναι ένα λάθος που κάνει το σύστημα ανίχνευσης προσώπων του εγκεφάλου».
Ωστόσο, ο Χας είναι βέβαιος ότι οι δομές στις εικόνες αποδεικνύουν ότι υπήρχε ζωή στον Άρη:
- Ο Σχηματισμός Κλειδιού: Το 2011, το διαστημικό σκάφος Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) της NASA κατέγραψε μια φωτογραφία ενός παράξενου σχηματισμού στην επιφάνεια της περιοχής Λιβύη Μοντές, μιας περιοχής υψηλής υψομετρίας στον Άρη.
Η ανυψωμένη δομή αποτελείται από δύο βασικά μέρη: έναν σχηματισμό σε σχήμα φέτας και έναν κυκλικό θόλο που συνδέονται μεταξύ τους. Μαζί σχηματίζουν ένα τεράστιο θαυμαστικό.
«Παραδοσιακά, το βασικό σχήμα της συνδεδεμένης φέτας και του θόλου ονομάζεται σχηματισμός κλειδιού», έγραψε ο Χας.
Το 2013, η «εκπληκτική» γεωμετρία αυτού του περίεργου γεωμορφισμού τράβηξε την προσοχή του Χας.
- Γεωγλυφικός Παπαγάλος: Το 2002, ο ανεξάρτητος ερευνητής Γουίλμερ Φάουστ παρατήρησε έναν περίεργο σχηματισμό στην εικόνα του Mars Global Surveyor που δείχνει τον κρατήρα Argyre Basin.
Αφού είδε την εικόνα, ο Χας αναγνώρισε αμέσως τον σχηματισμό του παπαγάλου.
Αυτός ο παράξενος σχηματισμός έγινε γνωστός ως το «Γεωγλυφικό του Παπαγάλου» ή «Παρατοπία».
- Οι Πυραμίδες Σάγκαν: Το 1972, το διαστημικό σκάφος Mariner 9 της NASA κατέγραψε εικόνες από ανωμαλίες στην περιοχή Ελίσιου του Άρη, η οποία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη ηφαιστειακή περιοχή του πλανήτη.
Οι πυραμίδες αυτές, τριγωνικές και με τρεις πλευρές, ξεχωρίζουν μέσα από τους απότομους ηφαιστειακές κώνους και τους κρατήρες πρόσκρουσης.
- Το Σύμπλεγμα της Ατλαντίδας: Η περιοχή Atlantis Chaos του Άρη, η οποία βρίσκεται στο νότιο ημισφαίριο του πλανήτη, χαρακτηρίζεται από περιοχές με κεκλιμένα, απότομα πλάτη και βαθιές κοιλότητες.
Το 2019, ο Γκρεγκ Όρμε, από την Εταιρεία για την Έρευνα του Πλανητικού SETI, παρατήρησε ότι ένα μέρος της περιοχής αυτής περιέχει απομεινάρια από μια «στενά συνδεδεμένη σχηματισμένη περιοχή».
- Η Δομή Αστέρια: Μελετώντας εικόνες της ESA από την περιοχή Nepenthes Mensae του Άρη, ο Χας παρατήρησε έναν σχηματισμό που έμοιαζε με ένα ακανόνιστο αστέρι.
Ο Χας πιστεύει ότι αυτός ο σχηματισμός μοιάζει με τα φρούρια σε σχήμα αστεριού που κατασκευάζονταν στην Ευρώπη τον 16ο και 17ο αιώνα.
Η έρευνα του Χας προκαλεί ενδιαφέρον για την προέλευση αυτών των δομών στην επιφάνεια του Άρη.
Για να επιβεβαιώσουν τη θεωρία του ότι αυτές οι δομές είναι τα υπολείμματα ενός αρχαίου εξωγήινου πολιτισμού, οι επιστήμονες θα πρέπει να ρίξουν μια πιο προσεκτική ματιά. Ωστόσο, η ανθρώπινη αποστολή στον Άρη ίσως γίνει πραγματικότητα τη δεκαετία του 2030.
Ο Χας ελπίζει ότι, μόλις η ανθρωπότητα αποκτήσει παρουσία στον Κόκκινο Πλανήτη, οι επιστήμονες θα μπορέσουν να εξετάσουν αυτές τις παράξενες δομές και να μάθουν πώς δημιουργήθηκαν – ή αν κατασκευάστηκαν.
